سفارش تبلیغ
صبا ویژن

تبیین ابعاد برنامه درسی پنهان دروس معارف اسلامی از دیدگاه دانشجو

چکیده

در سالیان اخیر دغدغه ی میان صاحب نظران تعلیم و تربیت اسلامی بروز کرده است،آیا آموزش های دینی به طور عام و دروس معارف اسلامی به طور خاص، خود حامل برخی اثرات ناخواسته و نامطلوب بر ارزشها ،نگرشها و عملکرد فراگیران نبوده اند؟ پژوهش حاضر درصدد بررسی اثرات تلویحی و ضمنی ناخواسته دروس معارف اسلامی بوده و با توجه به این که موضوع اثرات تلویحی و ضمنی در حوز? برنام? درسی پنهان بحث شده است،برای تبیین موضوع و انجام پژوهش از چارچوب نظری و روش های متناسب با مفهوم برنامه درسی پنهان استفاده شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش روش توصیفی پیمایشی (زمینه یابی) می باشد، جامعه آماری شامل تمام دانشجویان مقطع کارشناسی می باشد که در چهار گروه آموزشی عمده، علوم انسانی، علوم پایه، کشاورزی، فنی و مهندسی، در سال های ورودی تحصیلی  86و 85 در دانشگاه تبریز که مشغول به تحصیل می باشند و حداقل شش واحد از دروس معارف را گذرانده اند و با کتاب های دروس معارف آشنایی دارند انتخاب شده اند. طبق آمار دریافتی از آموزش کل دانشگاه تبریز، این تعداد برابر با 5256 نفر می باشد، با توجه به فرمول کوکران،350 نفر برای نمونه آماری این تحقیق انتخاب گردید ابزار اندازه گیری مورد استفاده در تحقیق پرسشنام? محقق ساخته بر اساس طیف لیکرت بود  که شامل 40 سوال چهار گزینه ای  بود و دو سؤال باز پاسخ بوده برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی بهره گرفته شد، یافته  های مطالعه نشان میدهد که : ابعاد برنامه درسی پنهان (بار ارزشی منفی) در خصوص ماهیّت و اهداف، باورها و ارزش ها، روحیّ? علمی درصد بالا وجود دارندو عوامل اثر گذار برنامه درسی پنهان دروس معارف اسلامی عمدتاً عبارتند از: محتوای تکرای کتاب های دروس معارف، روش ارزشیابی غلط، غیرفعال بودن روش تدریس، نداشتن اطلاعات کافی برخی از اساتید، هم¬چنین علی رغم این که بین دیدگاه های دانشجویان دختر و پسر در خصوص ابعاد برنامه درسی پنهان و عوامل اثرگذار بر آن تفاوت وجود ندارد ولی بین دیدگاه های دانشجویان رشته های علوم پایه، علوم انسانی، فنی و مهندسی و کشاورزی در خصوص ابعاد برنامه درسی پنهان تفاوت معناداری ملاحظه شد. و در نهایت کدگذاری محوری حاصل از تحلیل کیفی به روش نظریه مبنایی نشان داد که،  سنگین بودن، خشک بودن، تکراری و جذاب نبودن مطالب دروس معارف از اساسی ترین عوامل تاثیرگذار بر بار ارزشی ناخواسته دروس معارف از نظر دانشجویان می باشد.

فصل اول

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….1

1-2 بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………2

1-3 اهمّیت و ضرورت انجام تحقیق……………………………………………………………………………….8

1-4 اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………….11

1-5 سؤالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………..11

1-6 تعریف متغیرها………………………………………………………………………………………………..12

فصل دوم

2-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….16

2-2 پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………….16

2-3 منشأ برنامه درسی پنهان……………………………………………………………………………………………17

2-4 تعریف برنامه درسی پنهان از دیدگاه صاحب نظران……………………………………………………..19

2-5 نقاط مشترک تعاریف ارائه شده در موردمفهوم برنام? درسی پنهان………………………………….25

2-6 دلایل توجه به برنامه درسی پنهان……………………………………………………………………………..26

2-7 ابعاد برنامه درسی پنهان……………………………………………………………………………………………28

2-8 دیدگاههای برنامه درسی پنهان…………………………………………………………………………………..36

2-8-1 دیدگاه کارکردگرا……………………………………………………………………………….37

2-8-2 دیدگاه انتقادی…………………………………………………………………………………..37

2-8-3 دیدگاه ساختارگرا………………………………………………………………………………37

2-8-4 دیدگاه تعامل گرا……………………………………………………………………………….38

2-8-5 دیدگاه لیبرال……………………………………………………………………………………..39

2-9 برنامه درسی پنهان در آموزش عالی…………………………………………………………………………..39

2-9-1 عوامل به وجود آورنده و مؤثر بر برنامه درسی پنهان در آموزش عالی………..42

 

2-10 آموزش عالی…………………………………………………………………………………………………………44

2-11 برنامه درسی در آموزش عالی…………………………………………………………………………………47

2-12 برنامه درسی آموزش عمومی………………………………………………………………………………….49

2-13معنای لغوی دین……………………………………………………………………………………………………52

2-14ابعاد دین………………………………………………………………………………………………………………52

2-15کارکرد دین…………………………………………………………………………………………………………..53

2-16رویکردهای دین………………………………………………………………………………………………….54

2-16-1تبیین یونگ……………………………………………………………………………………..55

2-16-2دورکهایم……………………………………………………………………………………….57

2-16-3 پارسونز…………………………………………………………………………………………57

2-17 تاریخچه دروس معارف…………………………………………………………………………………………58

2-18 اهداف دروس معارف اسلامی…………………………………………………………………………………60

2-19 برنامه درسی پنهان در دروس معارف اسلامی……………………………………………………………62

2-20 پیشینه تجربی………………………………………………………………………………………………………..64

2-20-1 تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………64

2-20-2 تحقیقات داخلی……………………………………………………………………………….72

2-21نتیجه گیری از پیشینه تجربی……………………………………………………………………………..78

فصل سوم

3-1 روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..81

3-2 جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری……………………………………………………………………81

3-2-1 جامعه آماری……………………………………………………………………………………..81

3-2-2نمونه آماری……………………………………………………………………………………….82

3-3 ابزار گرد آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………..84

3-4 روایی و پایایی ابزار…………………………………………………………………………………………………..84

3-5 روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………..85

فصل چهارم

4-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………..92

4-2 توصیف آماری متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………93

4-3 سوال اول پژوهش…………………………………………………………………………………………………..95

4-4 سوال دوم پژوهش…………………………………………………………………………………………………..96

4-5 سوال سوم پژوهش………………………………………………………………………………………………….99

4-6 سوال چهارم پژوهش………………………………………………………………………………………………100

4-7 سؤال پنجم پژوهش………………………………………………………………………………………………..102

4-8 سوال ششم پژوهش………………………………………………………………………………………………103

4-9 سوال هفتم پژوهش……………………………………………………………………………………………….107

4-10 سوال هشتم پژوهش…………………………………………………………………………………………….108

4-11 سوال نه…………………………………………………………………………………………………………….110

فصل پنجم

5-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………116

5-2 خلاصه تحقیق………………………………………………………………………………………………………116

5-3 بررسی نتایج بدست آمده………………………………………………………………………………………..118

5-3-1سوال یک………………………………………………………………………………………….118

5-3-2 سوال پژوهشی دو……………………………………………………………………………119

5-3-3 سوال پژوهشی سه……………………………………………………………………………120

5-3-4 سوال پژوهشی چهار………………………………………………………………………..120

5-3-5 سوال پژوهشی پنج…………………………………………………………………………..121

5-3-6 سوال پژوهشی ششم………………………………………………………………………..122

5-3-7 سوال پژوهشی هفت………………………………………………………………………..122

5-3-8 سوال پژوهشی هشت………………………………………………………………………..123

5-3-9 سوال پژوهشی نه………………………………………………………………………………123

5-4 محدودیتهای تحقیق……………………………………………………………………………..124

5-5 پیشنهادها……………………………………………………………………………………………125

5-6 پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………….126


جدول 4-1: شاخصهای توصیفی متغیرهای پژوهش برحسب جنس……………………………………93

جدول4-2? شاخصهای توصیفی متغیرهای پژوهش برحسب گروه تحصیلی…………………………94

جدول (4-3 ): نتایج ارزیابی ابعاد برنامه درسی پنهان در خصوص ماهیّت و اهداف دروس معارف اسلامی…………………………………………………………………………………………………………95

جدول (4-4 ): نتایج ارزیابی ابعاد برنامه درسی پنهان در خصوص باورها و ارزشهای دانشجویان……………………………………………………………………………………………………………….97

جدول (4-5 ): نتایج ارزیابی ابعاد برنامه درسی پنهان در خصوص روحیّ? علمی دانشجویان……………………………………………………………………………………………….99

جدول (4-6 ): نتایج ارزیابی عوامل اثر گذار برنامه درسی پنهان در حوز? دروس معارف اسلامی……………………………………………………………………………………………….100

جدول 4-7? تحلیل چند متغیری بر روی نمرات ابعاد برنامه درسی پنهان با در نظر گرفتن جنس به عنوان متغیرمستقل براساس آماره ویلکز لامبدا…………………………………………………………103

جدول 4-8? تحلیل چند متغیری بر روی نمرات ابعاد برنامه درسی پنهان با در نظر گرفتن گروهها به عنوان متغیرمستقل براساس آماره ویلکز لامبدا………………………………………………………..104?

جدول4-9? تحلیل واریانس چند متغیری بین گروهی برای مقایسه میانگین نمرات متغیر های پژوهش در گروه های آموزشی مختلف…………………………………………………………………….105

جدول4-10? آزمون تعقیبی توکی برای مقایسه میانگینهای نمرات دانشجویان در  متغیرهای مورد نظر…………………………………………………………………………………………………..106

جدول 4-11: تحلیل واریانس یک راهه بین گروهی برای مقایسه میانگین نمرات دانشجویان دختر و پسر در خصوص عوامل اثرگذار بر برنامه درسی پنهانِ……………………………………..107

جدول 4-12: تحلیل واریانس یک راهه بین گروهی برای مقایسه میانگین نمرات گروه ها در خصوص عوامل اثرگذار بر برنامه درسی پنهان…………………………………………………………………..108

دانلود فایل