مقدمه

این تحقیق از یک مقدمه و چهار بخش تشکیل شده است که هر یک از بخش ها نیز به فصول مختلف و فصول نیز به مباحث متعدد تقسیم شده است.

در بخش اول زمینه ها و عرصه های نفوذ فرهنگ غرب را بیان نموده ، نفوذ فرهنگ غرب را بر جوامع عربی از طریق تاثیر بر ادبیات عربی بررسی خواهیم کرد.

همچنین نقش موسسات فرهنگی آموزشی و رسانه ای در دوره معاصر به عنوان عوامل نهضت ادبی و زمینه ساز الگوبرداری بی حد و مرز از ادبیات غرب در ادبیات عربی و در نتیجه نفوذ فرهنگ غرب در جوامع عربی را مورد بررسی قرار خواهیم داد. لازم به ذکر است نام «عرب» ،‌ملت های بسیاری را در بر می گیرد. ولی در این پایان نامه ، بیشتر به مصر و آن بخش از شام (یا به اصطلاح نویسندگان اروپایی «سوریه جغرافیایی» که امروزه به نام سوریه و لبنان شناخته شده است نظر خواهیم داشت.

در این باره که چرا مصر و شام ، پیشگام جنبش عرب بوده اند در بخش نخست ، سخن خواهیم گفت.

در بخش دوم مکاتب ادبی وارد شده در ادبیات عرب معاصر را مطرح نموده، خواهیم گفت توزیع و گسترش مکاتب ادبی غربی بر جوامع عربی از جمله عوامل موثر در ایجاد گفتمان های ادبی و فضا سازی برای تولید آثار ادبی در چارچوبه وارد شده از دنیار غرب بوده است.

شایان ذکر است شناخت ادبیات معاصر عرب بدون شناخت ادبیات معاصر غرب غیر ممکن بوده و اثبات فرضیه های این تحقیق و نیز بررسی نقش مسیحیان در انتقال فرهنگ و ادبیات غرب به ادیات عرب بدون طرح مبانی نظری غرب و مکاتب ادبی آن ناممکن می نماید.

در بخش سوم نمودها و جلوه های غرب گرایی در گرایش های نوین ادبیات عرب را بیان نموده ، به صورت اجمالی گرایش های نوین شعر و نثر را در دوره معاصر بررسی خواهیم کرد.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                         صفحه

طرح تحقیق …………………………………………………………………………………………. 1

مقدمه ………………………………………………………………………………………………… 7

بخش اول : ریشه ها و زمینه های تاریخی نفوذ فرهنگ غرب بر جوامع عربی        10

پیشگفتار ……………………………………………………………………………………………. 11

فصل اول : عوامل نهضت ادبی …………………………………………………………….. 15

پیشگامی مصر ……………………………………………………………………………………. 16

وضع شام ………………………………………………………………………………………….. 18

1-   مدارس …………………………………………………………………………………………. 24

1-1-      لبنان ……………………………………………………………………………………….. 24

1-2-      مصر ………………………………………………………………………………………. 25

1-3-      سایر بلاد عربی ……………………………………………………………………….. 25

2-روزنامه  و مجلات ………………………………………………………………………….. 25

2-1-مصر …………………………………………………………………………………………. 25

2-2- لبنان …………………………………………………………………………………………. 26

3-چاپ و چاپخانه ………………………………………………………………………………. 26

4- کتابخانه ………………………………………………………………………………………… 27

5- انجمن های علمی و ادبی …………………………………………………………………. 27

6- ارتباط و تماس مستقیم با غرب ……………………………………………………….. 27

7- ترجمه داستان های غربی ……………………………………………………………….. 32

7-1- سیر تحول داستان نویسی در مصر تا جنگ جهانی دوم …………………. 39

7-2- نقد و بررسی سیر تاریخی داستان نویسی در ادبیات نوین ……………… 53

8- نمایشنامه ……………………………………………………………………………………… 59

9- سینما ……………………………………………………………………………………………. 60

فصل دوم : شرق شناسی …………………………………………………………………….. 61

1-   مفهوم شرق شناسی ………………………………………………………………………. 62

1-1-      معنای لغوی استشراق ………………………………………………………………. 62

1-2-      معنای اصلاحی استشراق…………………………………………………………… 63

2-           پدیده مشرق شناسی …………………………………………………………………… 64

3-           شرق شناسی …………………………………………………………………………….. 66

4-           شرق به عنوان «غیر»…………………………………………………………………… 67

5-           نمونه های بارز صورت نمایشی شرق ………………………………………….. 69

6-           سیاست و شرق شناسی ……………………………………………………………… 70

7-           یونان گرایی و مسیحیت  به عنوان اجزای بنیادین میراث شرقی ها …… 70

8-           شرق شناسی وارونه ………………………………………………………………….. 71

9-           بومی گرایی ……………………………………………………………………………….. 72

نقد و نظر……………………………………………………………………………………………. 73

بخش دوم : مکاتب ادبی معاصر ……………………………………………………………. 77

فصل اول : مکاتب ادبی غرب ………………………………………………………………… 78

1-   سیر تحول تاریخی مکاتب ادبی غرب ………………………………………………… 79

2-   مکاتب ادبی مغرب زمین …………………………………………………………………. 83

2-1- کلاسیک ……………………………………………………………………………………. 85

2-2- کلاسیک جدید ……………………………………………………………………………. 88

2-3- رومانتیسم ………………………………………………………………………………… 91

2-4- پارناسیسم ………………………………………………………………………………… 96

2-5- رئالیسم …………………………………………………………………………………….. 100

2-6- رئالیسم سوسیالیستی …………………………………………………………………. 102

2-7- سوررئالیسم ……………………………………………………………………………… 102

2-8- سمبولیسم …………………………………………………………………………………. 103

2-9- اگزیستانسیالیسم ……………………………………………………………………….. 106

2-10- دادائیسم …………………………………………………………………………………. 110

فصل دوم شعرعربی و مکاتب ادبی غرب ………………………………………………. 112

1-   شعر عربی قدیم …………………………………………………………………………….. 113

1-1-      مکتب «عمود الشعر»………………………………………………………………….. 114

1-2-      مکتب نوپردازان ……………………………………………………………………….. 115

1-3-      مکاتب عربی قدیم ……………………………………………………………………… 116

1-3-1 – مکتب صنعت ………………………………………………………………………… 116

1-3-2- مکتب تصنیع ………………………………………………………………………….. 117

1-3-3- مکتب تصنع …………………………………………………………………………… 117

2-           شعر عربی معاصر……………………………………………………………………… 118

2-1-      کلاسیک نوین در شعر عربی معاصر ………………………………………….. 119

2-2-      رومانتیسم در شعر عربی معاصر……………………………………………….. 121

2-3-      رئالیسم در شعر عربی معاصر…………………………………………………… 125

2-4-      سوررئالیسم در شعر عربی معاصر……………………………………………. 126

2-5-      سمبولیسم در شعر عربی معاصر……………………………………………….. 127

2-6-      اگزیستانسیالیسم در شعر عربی معاصر………………………………………. 132

2-7-      پارناسیسم در شعر عربی معاصر134

2-8-      دادائیسم  در شعر عربی معاصر135

فصل سوم : گرایش به تامل در ادبیات عرب 136

1-   ریشه های گرایش به تامل در دوره معاصر 137

1-1-      احساس حقارت 137

1-2-      بحران ها 139

1-3-      تهاجم فرهنگی 141

1-4-      حس نوگرایی 142

1-4-1- نزاع قدیم و جدید 142

نقد و نظر 144

1-5- مهاجرتها144

2-           شعر تاملی و مکاتب ادبی غرب 147

نقد و نظر 149

2-1-      آیا تامل به معنی قطع رابطه با مسایل بیرونی است 150

بخش سوم : گرایش های نوین ادبیات عربی 152

فصل اول : گرایش های نوین شعر عربی معاصر 153

1-   گرایش های نوین موضوعی 155

1-1-      حماسه 156

1-2-      نمایشنامه منظوم 158

1-3-      قصه 162

1-4-      اسطوره 163

2-           تحولات موسیقی و ساختار شعر عربی 167

2-1-      شعر منثور 168

2-2-      شعر آزاد169

2-3-      شعر مدور170

2-4-      قصیده کلی 172

2-5-      شعر درامی (نمایشی173

فصل دوم :‌گرایش های نوین نثر عربی معاصر174

1-   قصه در ادب عربی معاصر 178

2-   سیره نویسی 180

3-   نمایشنامه نویسی 181

بخش چهارم : سیری در اندیشه مسیحی عرب 183

فصل اول: اندیشه ادبای مسیحی عرب 184

1-   ادبای مهجر185

1-1-      جبران خلیل جبران 185

1-1-1-         اسلوب ادبی جبران 185

1-1-2-         شرق و غرب از نظر جبران 191

1-1-3-         واقع گرایی جبران 195

1-2-           میخائیل و نعیمه 196

1-2-1-         اسلوب ادبی نعیمه 196

1-2-2-         عوامل موثر بر افکار نعیمه 198

1-2-3-         شرق و غرب از نظر نعیمه 201

1-3-           ایلیا ابوماضی 204

1-3-1-         شرق و غرب  از نظر ابوماضی 204

1-4-           دیانت و رجال مذهبی در ادب مهجر205

1-5-           مقایسه باورهای دینی مهجر 207

1-6-           زن در ادب مهجر 208

1-7-           عرف و سنت تحمیلی ،‌ازدواج اجباری 208

2-سایر ادبا 211

2-1- نجیب عازوری 211

2-2- شبلی شمیل 213

2-2-1- شعر شمیل  در ستایش حضرت محمد (ص) و قرآن215

2-2-2-سخن شبلی شمیل درباره امام علی بن ابی طالب (ع216

2-3-نسیب عریضه و سبک شعری تازه 216

فصل دوم :‌تاثیر ادبای مسیحی عرب بر جهان عرب 217

1-   اندیشه ها و جنبش های نوین سیاسی – اجتماعی 218

1-1-      راههای نفوذ فلسفه روشنگری فرانسه و اندیشه های انقلاب فرانسه

 در خاور عربی 222

1-2-      کوشش عملی ادبا 232

1-3-      کشورهای عربی 235

1-4-      انجمن های روشنگری فرهنگی در سوریه 237

2-           داستان 242

2-1-      انگیزش منفی به دین وتمسخر مظاهر آن و طرح ارزش های ضد دینی       245

2-1-1- خودکشی 250

2-1-2- اعتراف 254

2-2-      اهتمام به غریزه ممنوعه جنسی و توصیف صحنه های تحریک آمیز.. 255

2-3-      استعمال گویش محلی و تضعیف زبان فصیح عربی 266

2-4-      واقع گرایی در داستان 268

3-           تاریخ 280

نقدو نظر 280

4-           زبان شناسی 283

فصل سوم : اندیشه ادیب مسلمان 286

1-   طه حسین 288

1-1-      آثار ادبی طه حسین 288

نقد و نظر 299

چکیده 301

خلاصه البحث 303

منابع 305

دانلود فایل